Από τους περίπου 5.000 κωδικούς βλαβών που βρέθηκαν µετά από έλεγχο να είναι καταχωρηµένοι στην µονάδα διαχείρισης του κινητήρα – ΕCU, όλων γενικά των αυτοκινήτων που ελέγχθηκαν σε σταθµό ΜΟΤ (KTEO) του Ην. Βασιλείου επί ένα έτος, οι 20 πιο συχνοί αφορούσαν µετρήσεις καυσαερίων εκτός ορίων.
Ο κανονισµός EOBD (Ευρωπαϊκός Διαγνωστικός Έλεγχος επί του Αυτοκινήτου) είναι το ευρωπαϊκό ισοδύναµο του κανονισµού OBD-II που ισχύει στις Η.Π.Α από το 1996. Ο κανονισµός EOBD ισχύει στα κράτη µέλη της ΕΕ από την 1η Ιανουαρίου 2001, για όλα τα βενζινοκίνητα επιβατικά αυτοκίνητα της κατηγορίας M1. (µε λιγότερες από 8 θέσεις επιβατών και µε µικτό βάρος οχήµατος µέχρι και 2500 kg). Ο ίδιος κανονισµός ισχύει για τα πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα που ταξινοµήθηκαν για πρώτη φορά σε οποιοδήποτε κράτος µέλος της ΕΕ από την 1η Ιανουαρίου 2004.
Η τεχνική εφαρµογή του κανονισµού EOBD είναι ουσιαστικά η ίδια µε το OBD-II. Η πρίζα διάγνωσης EOBD που χρησιµοποιείται, είναι η γνωστή σε όλους 16-pin τύπου SAE J1962. Επίσης, ίδια είναι και τα αντίστοιχα πρωτόκολλα σήµατος που χρησιµοποιούνται.

Κατηγοριοποίηση Κωδικών Διάγνωσης
Κάθε ένας από τους κωδικούς βλάβης EOBD αποτελείται από πέντε χαρακτήρες: ο κωδικός αρχίζει µε ένα γράµµα του λατινικού αλφάβητου, ακολουθούµενο από τέσσερις αριθµούς.

1ος Χαρακτήρας (γράµµα)
Το γράµµα αναφέρεται στο σύστηµα
που διερευνάται:
P = Σύστηµα µετάδοσης ισχύος
B = Κορµός (Αερόσακοι, προεντατήρες, µονάδες ελέγχου SRS, και συναφή συγκροτήµατα)
C = Αµάξωµα (συστήµατα ABS, TCS, EBCM, TPMS κ.λπ., και συναφή εξαρτήµατα.)
U = Δίκτυο και επικοινωνίες

2ος Χαρακτήρας (αριθµός)
Τύπος Κωδικού
Το δεύτερο ψηφίο-αριθµός, προσδιορίζει αν ο κωδικός είναι ένας γενικός κωδικός (ίδιος για όλα τα οχήµατα που διαθέτουν διάγνωση ΕOBD) ή ένας ειδικός κωδικός του κατασκευαστή.
Δηλαδή:
0 = Γενικός κωδικός.
1 = Βελτιωµένος (ειδικός κωδικός του κατασκευαστή)

3ος Χαρακτήρας (αριθµός) – Υποσύστηµα
Το τρίτο ψηφίο υποδηλώνει τον τύπο (την οµάδα) του υποσυστήµατος που σχετίζεται µε τον κωδικό:
1 = Διαχείριση εκποµπών (καύσιµο ή αέρας)
2 = Κύκλωµα εγχυτήρα (καύσιµο ή αέρας)
3 = Ανάφλεξη ή διακοπή ρεύµατος
4 = Έλεγχος εκποµπών
5 = Έλεγχος ταχύτητας οχήµατος & ρελαντί
6 = Κύκλωµα υπολογιστή & εξόδου
7 = Μετάδοση
8 = Μετάδοση
9 = Κιβώτιο µετάδοσης

Σηµείωση 1: Κάθε οµάδα από τις πιο πάνω αποτελείται από 100 κωδικούς. Ειδικά για την οµάδα P0900 έως P0999, διευκρινίζουµε ότι επί πλέον των 100 κωδικών της οµάδας, υπάρχουν 46 κωδικοί που είναι δεσµευµένοι από τη SAE (Society of Automotive Engineers) ή/και από τον οργανισµό τυποποίησης ISO (International Organization for Standardization). Αυτοί διακρίνονται από τους υπόλοιπους κωδικούς EOBD, επειδή το 4ο ή/και το 5ο ψηφίο τους είναι ο λατινικός χαρακτήρας A, B, C, D, E, F, π.χ. P09FF ή Ρ091D. Δεν υπάρχει συγκεκριµένη περιγραφή αυτών των κωδικών. Στην περίπτωση που κατά την εκτέλεση µιας διάγνωσης δείτε ένα παρόµοιο κωδικό, ο ασφαλέστερος τρόπος για να ενηµερωθείτε σχετικά µε τη σηµασία ή τη σοβαρότητά του, είναι να συµβουλευτείτε τη βιβλιογραφία του κατασκευαστή.

Σηµείωση 2: Οι κωδικοί των οποίων ο 3ος ή/και 5ος χαρακτήρας είναι ο λατινικός χαρακτήρας A, B, C, αναφέρονται σε υβριδικά αυτοκίνητα.  Για παράδειγµα, ο κωδικός: P0A1D = Μονάδα ελέγχου υβριδικού συστήµατος µετάδοσης ισχύος.

4ος και 5ος Χαρακτήρας (αριθµός) Προσδιορισµός της δυσλειτουργίας του υποσυστήµατος
Για να γίνει κατανοητή η πιο προηγούµενη ανάλυση, αναφέρουµε πιο κάτω την ερµηνεία του κωδικού EOBD P0304:
P = Σύστηµα µετάδοσης ισχύος
0 = Γενικός κωδικός
3 = Υποσύστηµα ανάφλεξης/διακοπές
04 = Δυσλειτουργία πολλαπλασιαστή αρ.4
Η καθηµερινή πρακτική αποδεικνύει ότι ο µηχανικός και ο ηλεκτρολόγος αυτοκινήτων έχουν να αντιµετωπίσουν τουλάχιστον µια περίπτωση ανάγνωσης και διαγραφής κωδικού βλάβης που έχει προκαλέσει το άναµµα της λυχνίας βλαβών. Από τους περίπου 5.000 κωδικούς βλάβης, εκείνοι που εµφανίζονται µε µεγαλύτερη συχνότητα και έχουν σχέση µε την εκποµπή καυσαερίων περιλαµβάνονται στο παραπάνω πίνακα. Πρόκειται για τους 20 πιο κοινούς κωδικούς βλάβης EOBD, µε ποσοστιαία κατανοµή ανά κωδικό, οι οποίοι βρίσκονται να έχουν καταχωρηθεί στον εγκέφαλο διαχείρισης του κινητήρα, µετά από έλεγχο που γίνεται λόγω αντικανονικών τιµών κατά τη µέτρηση των ρύπων των καυσαερίων.
Με βάση τα παραπάνω δεδοµένα, φαίνεται ότι ο υπ’ αριθµόν ένας πιο συνηθισµένος λόγος για τον οποίο ανάβει η λυχνία βλαβών MIL, είναι η µειωµένη απόδοση του καταλυτικού µετατροπέα. Όµως, όταν συσχετίσουµε όλους τους κωδικούς ανά σύστηµα ή εξάρτηµα, µπορούµε να δούµε µια διαφορετική εικόνα. Εξετάζοντας τα δεδοµένα µε τον συγκεκριµένο τρόπο, διαπιστώνουµε ότι τα συγκεκριµένα συστήµατα, είναι εκείνα που πιθανότερα θα προκαλέσουν το άναµµα της λυχνίας MIL. Η πληµµελής λειτουργία αυτών των συστηµάτων πιστοποιείται και µε ένα έλεγχο καυσαερίων. Στατιστικά, φαίνεται ότι οι αντικανονικές τιµές των αποτελεσµάτων των µετρήσεων, (άνω πίνακας) οφείλονται στην κακή λειτουργία των πιο κάτω συστηµάτων ή/και εξαρτηµάτων:

Συστήµατα και αιτίες εµφάνισης
Σύστηµα καθαρισµού αναθυµιάσεων-EVAP
Κωδικοί: P0411, P0440, P0442, P0446, P0455
Το σύστηµα ελέγχου εκποµπών αναθυµιάσεων EVAP, εµποδίζει τις αναθυµιάσεις του καυσίµου να διαφύγουν από τη δεξαµενή καυσίµου. Το σύστηµα περιλαµβάνει σωλήνες εξαερισµού, ένα κάνιστρο ενεργού άνθρακα για τη δέσµευση και αποθήκευση των αναθυµιάσεων του καυσίµου και µια βαλβίδα εξαέρωσης για να οδηγεί τις αναθυµιάσεις αυτές µέσα στον κινητήρα, όταν αυτός βρίσκεται σε λειτουργία. Επίσης έχει έναν αισθητήρα πίεσης ή κενού, για την ανίχνευση µικρών και µεγάλων διαρροών ατµών καυσίµου.
Η πιο κοινή αιτία εµφάνισης του κωδικού P0455 (µεγάλη διαρροή) είναι ό,τι το πώµα της δεξαµενής καυσίµου είναι χαλαρό ή λείπει. Ο κωδικός P0442 (µικρή διαρροή) µπορεί να δείχνει ένα σκασµένο ή λασκαρισµένο σωλήνα αναθυµιάσεων καυσίµου, µια διαρροή του δοχείου αποθήκευσης ενεργού άνθρακα (κανίστρου) ή µια βλάβη της βαλβίδας κανίστρου ή του αισθητήρα πίεσης/κενού στο σύστηµα ανίχνευσης εξαέρωσης/διαρροής. Επειδή ο εντοπισµός διαρροών αυτού του είδους και µεγέθους είναι πολύ δύσκολος, αρκετά συνεργεία χρησιµοποιούν τη µέθοδο της έγχυσης καπνού.
Με τη µέθοδο αυτή ο Τεχνικός µπορεί να χρησιµοποιήσει ένα ειδικό µηχάνηµα παραγωγής καπνού, που πιέζει ελαφρά το σύστηµα EVAP και το ρεζερβουάρ καυσίµου, για να βρείτε τις διαρροές. Το µηχάνηµα θερµαίνει ορυκτέλαιο για να δηµιουργήσει ένα πυκνό καπνό που µπορεί επίσης να περιέχει και χρωστική UV για την ανίχνευση µικρών διαρροών. Είναι απαραίτητη επίσης η χρήση ενός µηχανήµατος διάγνωσης µε αµφίδροµη επικοινωνία για να ενεργοποιήσετε τη βαλβίδα κανίστρου και τα άλλα εξαρτήµατα που µπορεί να περιλαµβάνει το σύστηµα που ελέγχετε, ώστε να ελέγξετε και την ακεραιότητα της καλωδίωσης.

Ρετάρισµα του κινητήρα
Κωδικοί: P0300, P0301, P0302, P0303, P0304, P0305. Οι κωδικοί που έχουν σχέση µε ρετάρισµα δεν θα σας πουν γιατί ρετάρει ο κινητήρας. Θα σας πουν µόνο ότι ένας ή περισσότεροι κύλινδροι δεν λειτουργούν σωστά. Το σύστηµα EOBD παρακολουθεί τις διακοπές της ανάφλεξης µε την ανίχνευση των ανεπαίσθητων αλλαγών στην ταχύτητα του στροφαλοφόρου µέσω του αισθητήρα θέσης του στροφαλοφόρου άξονα, ενώ ο κινητήρας είναι σε λειτουργία. Μια διακοπή προκαλεί µια στιγµιαία µείωση της ταχύτητας περιστροφής του στροφαλοφόρου άξονα, την οποία το σύστηµα EOBD την καταγράφει ως ρετάρισµα. Λίγες σποραδικές διακοπές είναι φυσιολογικές, αλλά αν ο κινητήρας βιώνει υπερβολικό αριθµό διακοπών ανάφλεξης µέσα σε ένα δεδοµένο χρονικό διάστηµα, θα ορίσει έναν ή περισσότερους κωδικούς για ρετάρισµα. Το τελευταίο ψηφίο του κωδικού δείχνει τον αριθµό του κυλίνδρου που ρετάρει. Ένας κωδικός P0300 σηµαίνει ότι ο κινητήρας έχει ένα τυχαίο ρετάρισµα που συµβαίνει σε διάφορους κυλίνδρους.
Οι κωδικοί P0300 που καταχωρούνται όταν υπάρχει τυχαίο ρετάρισµα, οφείλονται σε διαρροές κενού (λασκαρισµένοι ή σωλήνες κενού µε σκασίµατα, διαρροές φλάντζας πολλαπλής εισαγωγής, ή διαρροής του σερβόφρενου), καθώς και ένα φτωχό µείγµα καυσίµου. Το φτωχό µείγµα, το οποίο µπορεί επίσης να δηλώνεται µε ένα κωδικό P0171 ή P0174, σηµαίνει ότι ο κινητήρας δεν τροφοδοτείται µε το απαραίτητο καύσιµο ή υπάρχει περίσσεια αέρα, που οφείλεται πιθανώς σε διαρροή κενού ή διαρροή της βαλβίδας EGR. Ο κωδικός P0300 µπορεί επίσης να οφείλεται σε ακάθαρτα µπεκ ψεκασµού καυσίµου ή σε χαµηλή πίεση καυσίµου. Πιο σπάνια είναι η περίπτωση καυσίµου που είναι νοθευµένο µε αλκοόλες, βενζόλιο ή τολουόλιο ή µπορεί να περιέχει νερό.
Όταν ο κωδικός δηλώνει ρετάρισµα σε συγκεκριµένο κύλινδρο (όπως P0301, P0302, κ.λπ.), αυτό σηµαίνει ότι ρετάρει ένας συγκεκριµένος κύλινδρος, αλλά ο κωδικός δεν σας λέει την αιτία. Η αιτία θα µπορούσε να σχετίζεται µε το σύστηµα ανάφλεξης (φθαρµένα ή ακάθαρτα µπουζί, ελαττωµατικά µπουζοκαλώδια ή πολλαπλασιαστή – πιο συχνά πολλαπλασιαστή COP)- µε την τροφοδοσία καυσίµου (κολληµένο ή ακάθαρτο µπεκ ψεκασµού), ή µε τη συµπίεση (φθαρµένη ή καµένη βαλβίδα και διαρροή από φλάντζα κεφαλής).
Όλες αυτές οι πιθανότητες πρέπει να διερευνηθούν για να εντοπιστεί η αιτία της διακοπτόµενης λειτουργίας. Για τον διεξοδικό έλεγχο των διακοπών της ανάφλεξης χρειάζεται οπωσδήποτε να χρησιµοποιήσετε παλµογράφο.

Προσαρµογή καυσίµου
Κωδικοί: P0171, P0174
Ο κωδικός P0171 ή P0174 σηµαίνει ότι ο κινητήρας λειτουργεί µε φτωχό µείγµα (έλλειψη καυσίµου ή/και περίσσεια αέρα). Αυτό το είδος του προβλήµατος µπορεί να επιβεβαιωθεί χρησιµοποιώντας το µηχάνηµα διάγνωσης και εξετάζοντας τις πραγµατικές τιµές των παραµέτρων βραχυπρόθεσµης διόρθωσης (προσαρµογής) καυσίµου και µακροπρόθεσµης προσαρµογής. Κανονικά, οι τιµές προσαρµογής θα πρέπει να είναι συν ή πλην 5 έως 10 από το µηδέν. Αν οι τιµές προσαρµογής υπερβαίνουν το +12 περίπου, αυτό δείχνει ότι ο κινητήρας λειτουργεί φτωχά. Οι αρνητικοί αριθµοί (-12 ή περισσότερο) δείχνουν ότι ο κινητήρας λειτουργεί πλούσια.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Αυτή είναι µια απλουστευµένη εξήγηση. Η προσαρµογή καυσίµου είναι µια πιο σύνθετη λειτουργία που θα αναλυθεί σε επόµενο, ιδιαίτερο άρθρο.
Το φτωχό µίγµα καυσίµου µπορεί να προκληθεί από:
– Χαµηλή πίεση καυσίµου
– Κακή λειτουργία µπεκ ψεκασµού καυσίµου
– Διαρροές στην πολλαπλή εισαγωγής
– Διαρροή βαλβίδας EGR (ελαττωµατική ή ακάθαρτη βαλβίδα)
– Ελαττωµατικός σωλήνας ή βαλβίδα εξαερισµού κάρτερ
– Ακάθαρτος ή ελαττωµατικός αισθητήρας Ροής/ Μάζας Αέρα (MAF)

Καταλύτης
Κωδικοί: P0420, P0430
Στις 9 από τις 10 φορές, οι παραπάνω κωδικοί οφείλονται στην µειωµένη απόδοση του καταλύτη που προκλήθηκε από µόλυνση, από πλούσια µίγµατα ή οφείλεται σε φυσιολογική φθορά. Πιο σπάνια είναι η περίπτωση της βλάβης του αισθητήρα οξυγόνου, που µπορεί να είναι τέτοιας µορφής, ώστε να παρασύρει την ECU του κινητήρα να καταγράψει βλάβη σχετική µε την απόδοση του καταλύτη.

Αισθητήρας οξυγόνου (λ)
Κωδικοί: P0133, P0135, P014
Υπάρχουν δύο κατηγορίες βλαβών του αισθητήρα οξυγόνου που προκαλούν την εµφάνιση των κωδικών: βλάβες κυκλώµατος θερµαντήρα και βλάβες του ίδιου του αισθητήρα. Οι αισθητήρες οξυγόνου ελέγχονται µε ασφαλή και αξιόπιστο τρόπο µόνο µε παλµογράφο
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Προσοχή στον τρόπο ελέγχου των αισθητήρων οξυγόνου τύπου Broadband. Μην ελέγχετε αυτούς τους αισθητήρες µε πολύµετρο, διότι αν δεν γνωρίζετε τι κάνετε,
είναι πολύ πιθανό να κάνετε ζηµιά ή να καταλήξετε σε λανθασµένη διάγνωση.
Μια χαµηλή τάση σήµατος του αισθητήρα οξυγόνου µπορεί να δείχνει βλάβη του αισθητήρα, αλλά µπορεί να προέρχεται από µια µικρή διαρροή αέρα στην πολλαπλή εξαγωγής που ξεγελάει τον αισθητήρα (όταν «ξεφυσάει» ο σωλήνας εξάτµισης δεν βγαίνει έξω καυσαέριο αλλά αντιθέτως µπαίνει αέρας µέσα) ή από µια κατάσταση που επιτρέπει σε άκαυστο οξυγόνο να βγαίνει στην εξάτµιση εξαιτίας απώλειας συµπίεσης, ελαττωµατικής βαλβίδας ή µπουζί.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Αν βλέπετε έναν κωδικό αισθητήρα οξυγόνου µαζί µε ένα κωδικό για τυχαίο ρετάρισµα και / ή έναν κωδικό αισθητήρα MAP, ο κινητήρας έχει πιθανώς µια σοβαρή διαρροή κενού.

Βαλβίδα EGR
Κωδικός: P0401
Βλάβη του µοτέρ ή του αισθητήρα θέσης της βαλβίδας EGR, βλάβη καλωδίωσης σύνδεσης από ECU προς τη βαλβίδα ή βλάβη ECU.

Θερµοστάτης ψυκτικού
Κωδικός: P0128
Ελαττωµατικός θερµοστάτης, ελαττωµατική καλωδίωση ή βλάβη εγκεφάλου.                                                                                                            

Ασθητήρας προανάφλεξης/αυτανάφλεξης
Κωδικός: P0325
Ο κωδικός P0325 µπορεί να οριστεί εάν η µονάδα ελέγχου διαχείρισης κινητήρα παίρνει από τον αισθητήρα ένα σταθερό σήµα κρούσης που οφείλεται σε λανθασµένη προπορεία ανάφλεξης. Το πρόβληµα µπορεί να είναι ένας ελαττωµατικός αισθητήρας ή µπορεί να είναι λειτουργικές συνθήκες που προκαλούν παρατεταµένη έκρηξη. Οι δονήσεις που µπορεί να προκύψουν κατά την οδήγηση σε ένα ασυνήθιστα ανώµαλο δρόµο µπορεί να ορίσουν ένα ψευδή κωδικό βλάβης αισθητήρα. Άλλες καταστάσεις που µπορεί να συµβάλουν στην εµφάνιση του κωδικού περιλαµβάνουν την υπερθέρµανση του κινητήρα, το καύσιµο χαµηλών οκτανίων ή µια συσσώρευση άνθρακα στους θαλάµους καύσης που αυξάνει τη συµπίεση ή διαρροή της βαλβίδας EGR. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η κρούσεις (πυράκια) οφείλονται σε αυτό-ανάφλεξη του µίγµατος.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
Μην επιχειρείτε να διαγράψετε τους κωδικούς βλάβης, αποσυνδέοντας την µπαταρία του αυτοκινήτου, αν προηγουµένως δεν έχετε εντοπίσει την ακριβή αιτία της βλάβης. Να διαγράφετε τη βλάβη πάντοτε µε το πρόγραµµα διάγνωσης.
Αν κατά την έναρξη της διάγνωσης EOBD, το διαγνωστικό σας µηχάνηµα εµφανίσει το µήνυµα «ΤΕΣΤ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ = ΑΝΕΤΟΙΜΟ ή ΜΗ ΠΛΗΡΕΣ» να έχετε υπόψη σας ότι η διάγνωση που θα κάνετε, µπορεί να µην είναι ακριβής για τους εξής λόγους:

Έλεγχος κινητήρων βενζίνης
– Ο καταλύτης δεν βρίσκεται σε θερµοκρασία λειτουργίας
– Ο καταλύτης δεν λειτουργεί σωστά (απαιτείται έλεγχος καυσαερίων)
– Το σύστηµα καθαρισµού αναθυµιάσεων βενζίνης δεν λειτουργεί σωστά
– Δυσλειτουργία δευτερεύοντος συστήµατος αέρα
– Δυσλειτουργία αισθητήρων Οξυγόνου
– Βαλβίδα EGR και σύστηµα VVT (µεταβλητός χρονισµός)

Έλεγχος κινητήρων πετρελαίου
– Καταλύτης NMHC (NON-METHANE HYDROCARBON)
– Επεξεργασία NOx/SCR (Selective Catalyst Reduction)
– Πίεση συµπιεστή (Turbo)
– Αισθητήρας καυσαερίων (θερµοκρασία / πίεση)
– Φίλτρο σωµατιδίων
– Βαλβίδα EGR και σύστηµα VVT (µεταβλητός χρονισµός).

Συµπέρασµα
Τα καυσαέρια είναι ένας σηµαντικός παράγοντας στην λειτουργία του κινητήρα και η σωστή «ανάγνωση» των µετρήσεών τους από την ΕCU, πρέπει να γίνεται µε προσοχή και προπαντός µε τη σοβαρότητα που απαιτείται από ένα επισκευαστή.

Επιμέλεια: Δημήτρης Πατρίκης