Τα καταγεγραµµένα ατυχήµατα και τα ασφαλιστικά δεδοµένα προσφέρουν ελάχιστες αποδείξεις ότι τα συστήµατα µερικής αυτοµατοποίησης αποτρέπουν τις συγκρούσεις, σύµφωνα µε νέα έρευνα του Ινστιτούτου Ασφάλισης για την Ασφάλεια των Αυτοκινητοδρόµων και του Ινστιτούτου Δεδοµένων Απωλειών στις Αυτοκινητόδροµους.

«Όλα όσα διαπιστώνουµε µας οδηγούν στο συµπέρασµα ότι η µερική αυτοµατοποίηση είναι ένα χαρακτηριστικό άνεσης όπως τα ηλεκτρικά παράθυρα ή τα θερµαινόµενα καθίσµατα και όχι µια τεχνολογία ασφάλειας», δήλωσε ο πρόεδρος του IIHS David Harkey.

Οι πιο σαφείς αποδείξεις µέχρι στιγµής προέρχονται από µελέτες οχηµάτων BMW και Nissan που κυκλοφορούν εδώ και αρκετά χρόνια. Το HLDI² µελέτησε αυτά τα οχήµατα το 2021. Τώρα, µια νέα µελέτη των ίδιων οχηµάτων από το IIHS¹ επιβεβαιώνει ότι η µερική αυτοµατοποίηση σε αυτά τα οχήµατα δεν παρέχει πρόσθετα οφέλη για την ασφάλεια πέραν εκείνων των λειτουργιών αποφυγής σύγκρουσης, όπως η αυτόµατη µπροστινή πέδηση έκτακτης ανάγκης – AEB.

Περισσότερα από τα µισά νέα µοντέλα που ήταν διαθέσιµα προς πώληση το 2023 προσφέρονταν µε συστήµατα µερικής αυτοµατοποίησης ως προαιρετική ή στάνταρ δυνατότητα, παρά τις αυξανόµενες ανησυχίες για µια σειρά ατυχήµατα που συνέβησαν ενώ οι οδηγοί χρησιµοποιούσαν την τεχνολογία. Χρησιµοποιώντας κάµερες και άλλους αισθητήρες, αυτά τα συστήµατα µπορούν να κρατούν το όχηµα κινούµενο στο κέντρο της λωρίδας, να πλοηγούνται στις στροφές, να επιβραδύνουν για να αποφύγουν άλλα οχήµατα και στη συνέχεια να επιταχύνουν ξανά όταν ο δρόµος είναι καθαρός.

Όµως τα οχήµατα που είναι εξοπλισµένα µε αυτά τα συστήµατα απέχουν πολύ από το να είναι αυτόνοµα. Δεν µπορούν να διαχειριστούν πολλά από τα συνηθισµένα χαρακτηριστικά του δρόµου και τις καταστάσεις κυκλοφορίας, οπότε οι οδηγοί πρέπει να δίνουν προσοχή σε ότι συµβαίνει στον δρόµο και να είναι έτοιµοι να αναλάβουν τον έλεγχο οποιαδήποτε στιγµή. Αυτό είναι µια µεγάλη πρόκληση επειδή η τεχνολογία µπορεί να ενθαρρύνει µια ψευδή αίσθηση ασφάλειας, κάνοντας τους οδηγούς να αποσυντονιστούν.

Υπάρχει µια βασική διαφορά µεταξύ των συστηµάτων µερικής αυτοµατοποίησης και των λειτουργιών αποφυγής σύγκρουσης που συνήθως περιλαµβάνονται σε αυτά αλλά πωλούνται ξεχωριστά.

Οι λειτουργίες αποφυγής σύγκρουσης όπως το AEB, η προειδοποίηση τυφλού σηµείου και η πρόληψη εκτροπής λωρίδας ενεργοποιούνται µόνο όταν προκύψει πιθανός κίνδυνος – για παράδειγµα, πατώντας φρένο για να αποφευχθεί η πρόσκρουση µε άλλο όχηµα. Υπό κανονικές συνθήκες, οι περισσότεροι οδηγοί που τα χρησιµοποιούν αφήνουν αυτές τις λειτουργίες ενεργοποιηµένες όλη την ώρα. Αντίθετα, ένα σύστηµα µερικής αυτοµατοποίησης λειτουργεί συνεχώς για να διατηρεί το όχηµα στη επιθυµητή θέση στον δρόµο. Σχεδιασµένα για χρήση σε αυτοκινητοδρόµους και άλλους δρόµους περιορισµένης πρόσβασης, τέτοια συστήµατα πρέπει να ενεργοποιούνται κάθε φορά που ο οδηγός θέλει να τα χρησιµοποιήσει. Οι περισσότεροι οδηγοί το κάνουν µόνο περιστασιακά.

Χρησιµοποιώντας δεδοµένα ασφαλιστικών αποζηµιώσεων, το HLDI διεξήγαγε πολλαπλές έρευνες σχετικά µε τα πιθανά οφέλη των λειτουργιών αποφυγής σύγκρουσης για την ασφάλεια. Σε γενικές γραµµές, όλες οι µελέτες έδειξαν ότι οι λειτουργίες που προειδοποιούν ή επεµβαίνουν σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης µειώνουν τη συχνότητα των ασφαλιστικών αποζηµιώσεων και οι µειώσεις αυξάνονται κλιµακωτά.

Η µερική αυτοµατοποίηση θα µπορούσε επίσης θεωρητικά να βοηθήσει στην πρόληψη ατυχηµάτων. Ένα από τα χαρακτηριστικά της, το Adaptive cruise control (ACC), προσαρµόζει αυτόµατα την ταχύτητα του αυτοκινήτου ώστε να ταιριάζει µε την ταχύτητα του αυτοκινήτου µπροστά. Το σύστηµα αυτό σχετίζεται µε µεγαλύτερες αποστάσεις οδήγησης, λιγότερες καθυστερήσεις και λιγότερες αλλαγές λωρίδας – θετικές οδηγικές συµπεριφορές που θα µπορούσαν να µειώσουν τον κίνδυνο.

Το άλλο κύριο χαρακτηριστικό της µερικής αυτόµατης οδήγησης -η οδήγηση στο κέντρο της λωρίδας κυκλοφορίας- θα µπορούσε ενδεχοµένως να κάνει καλύτερη δουλειά στην πρόληψη των ατυχηµάτων µε πλευρική εκτροπή. Μέχρι στιγµής, υπάρχουν λίγα στοιχεία ότι αυτό συµβαίνει, όπως δείχνουν οι µελέτες των οχηµάτων BMW και Nissan.

Για τα Nissan Rogues των ετών 2017-19 που ήταν εξοπλισµένα µε προειδοποίηση εµπρόσθιας σύγκρουσης Forward Collision Warning System (FCWS) και AEB, το HLDI διαπίστωσε ότι ήταν κατά 8% χαµηλότερες οι αποζηµιώσεις. Ωστόσο, δεν υπήρξε κανένα πρόσθετο όφελος που να σχετίζεται µε το ACC ή το σύστηµα µερικής αυτοµατοποίησης ProPILOT Assist της Nissan, Οι αλλαγές στα ποσοστά αποζηµιώσεων από σύγκρουση -η οποία αφορά ζηµιά στο ίδιο το όχηµα ήταν µικρές για όλες τις τεχνολογίες.

Οµοίως, η προειδοποίηση εµπρόσθιας σύγκρουσης και το AEB συνδέθηκαν µε 7% µείωση των ποσοστών αποζηµιώσεων για σύγκρουση και 13% µείωση των ποσοστών αποζηµιώσεων για υλικές ζηµιές ευθύνης για τα οχήµατα BMW και Mini 2013-17. Τα BMW και τα Mini που ήταν ήδη εξοπλισµένα µε ACC παρουσίασαν 25% µείωση των απαιτήσεων αποζηµίωσης για υλικές ζηµιές και καµία µεγαλύτερη µεταβολή στις απαιτήσεις αποζηµίωσης για σύγκρουση. Όπως και µε τα οχήµατα Nissan, δεν υπήρξαν πρόσθετες στατιστικά σηµαντικές µειώσεις που να σχετίζονται µε το σύστηµα µερικής αυτοµατοποίησης Driving Assistant Plus της BMW.

Τα δεδοµένα των αποζηµιώσεων του HLDI, που συλλέγονται από ασφαλιστικές που εκπροσωπούν το 85% των ιδιωτικών επιβατικών οχηµάτων στις Η.Π.Α., δεν δείχνουν αν το σύστηµα µερικής αυτοµατοποίησης ήταν ενεργοποιηµένο κατά τη διάρκεια µιας σύγκρουσης, ούτε περιλαµβάνουν αν ήταν σε αυτοκινητοδρόµους και άλλους δρόµους περιορισµένης πρόσβασης. Αυτό σηµαίνει ότι τυχόν πιθανά οφέλη από την µερική αυτοµατοποίηση, η οποία γενικά σχεδιάζεται για χρήση σε δρόµους µεγάλης ταχύτητας, θα µειωθούν από τις υψηλές ασφαλιστικές αποζηµιώσεις για µικρές συγκρούσεις χαµηλής ταχύτητας.

Παρόλο που δεν µπορούσε να γνωρίζει αν τα συστήµατα ήταν ενεργοποιηµένα τη στιγµή της σύγκρουσης, µπόρεσε να περιορίσει τη µελέτη της στα ατυχήµατα από εµπρόσθια κίνηση και σε ατυχήµατα µε εκτροπή από τη λωρίδα κυκλοφορίας, τα οποία η µερική αυτοµατοποίηση θα µπορούσε ενδεχοµένως να προλάβει. Εξέτασε τα ατυχήµατα σε διασταυρώσεις περιορισµένης πρόσβασης, αυτοκινητόδροµους και ξεχωριστά τα ατυχήµατα σε άλλους δρόµους. Τα οχήµατα σε αυτή την έρευνα κυµαίνονται από 5 έως 11 ετών, και είναι πιθανό ότι τα νεότερα συστήµατα µερικής αυτοµατοποίησης είναι πιο αποτελεσµατικά από άποψη ασφάλειας. Από την άλλη πλευρά, τα πολλά χρόνια δεδοµένων που έχουν συσσωρευτεί για αυτά τα οχήµατα κάνουν τα ευρήµατα πιο πειστικά.

¹ Το Insurance Institute for Highway Safety (IIHS) είναι ένας ανεξάρτητος, µη κερδοσκοπικός επιστηµονικός και εκπαιδευτικός οργανισµός αφιερωµένος στη µείωση θανάτων, τραυµατισµών και υλικών ζηµιών από τροχαία ατυχήµατα µέσω έρευνας και αξιολόγησης και εκπαίδευσης των καταναλωτών, των υπευθύνων χάραξης πολιτικής και των επαγγελµατιών ασφάλεια.

² Το Highway Loss Data Institute (HLDI) µέσω επιστηµονικών µελετών ασφαλιστικών δεδοµένων που προκύπτουν µε τη λειτουργία διαφορετικών τύπων οχηµάτων δηµοσιεύει τα αποτελέσµατα ασφαλιστικών αποζηµιώσεων ανά µάρκα και µοντέλο οχήµατος.