Μια εκτίµηση µόνο για τα ηλεκτρικά οχήµατα, θα οδηγούσε στην απώλεια µισού εκατοµµυρίου θέσεων εργασίας στην ΕΕ
Η CLEPA, η Ευρωπαϊκή Ένωση Προµηθευτών Αυτοκινήτων, ανέθεσε στην PwC Strategy& να αξιολογήσει τον αντίκτυπο τριών διαφορετικών σεναρίων πολιτικής για την Πράσινη Συµφωνία όσον αφορά την απασχόληση και την προστιθέµενη αξία µεταξύ των προµηθευτών αυτοκινήτων σε όλη την Ευρώπη κατά την περίοδο 2020-2040. Τα σενάρια αντιπροσωπεύουν µια µικτή τεχνολογική προσέγγιση -την τρέχουσα- που προτείνεται στο πακέτο Fit for 55 και ένα σενάριο ριζοσπαστικής αύξησης των ηλεκτρικών οχηµάτων. Και τα τρία σενάρια υποθέτουν επιταχυνόµενη ηλεκτροκίνηση για την επίτευξη των κλιµατικών στόχων, µε υψηλό µερίδιο αγοράς για τα ηλεκτρικά οχήµατα έως το 2030.
Η αξιολόγηση της µετάβασης στην ηλεκτροκίνηση επιβεβαιώνει τον ουσιώδη ρόλο της για την επίτευξη των στόχων της συµφωνίας του Παρισιού, αλλά τεκµηριώνει τους κινδύνους για την απασχόληση στην ΕΕ.
226.000 νέες θέσεις εργασίας που προβλέπονται για την παραγωγή κινητήρων ηλεκτροκίνητων οχηµάτων (υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει αλυσίδα µπαταριών στην ΕΕ), σηµαίνει καθαρή απώλεια 275.000 θέσεων εργασίας (-43% θέσεις εργασίας) που προβλέπεται από τώρα έως το 2040.
501.000 θέσεις εργασίας προµηθευτών αυτοκινήτων στην παραγωγή εξαρτηµάτων συστηµάτων µετάδοσης κίνησης µε κινητήρα εσωτερικής καύσης (ICE) αναµένεται να χαθούν εάν η τεχνολογία καταργηθεί σταδιακά έως το 2035. Από αυτές τις θέσεις εργασίας, µισό εκατ. το 70% (359.000) πιθανότατα θα χαθεί σε µια µόλις 5ετή περίοδο από το 2030-2035, γεγονός που υπογραµµίζει το περιορισµένο χρονικό πλαίσιο για τη διαχείριση σηµαντικών κοινωνικών και οικονοµικών επιπτώσεων. Συµπληρώνοντας τον εξηλεκτρισµό, µια µικτή τεχνολογική προσέγγιση που επιτρέπει τη χρήση ανανεώσιµων καυσίµων, θα µπορούσε να επιτύχει µείωση του CO2 κατά 50% έως το 2030, διατηρώντας παράλληλα τις θέσεις εργασίας και δηµιουργώντας προστιθέµενη αξία.
Ο τοµέας της αυτοκινητοβιοµηχανίας είναι υπεύθυνος για περισσότερο από το 5% της συνολικής απασχόλησης στη µεταποίηση σε 13 κράτη µέλη της ΕΕ, ενώ πάνω από το 60% των εργαζοµένων αυτών απασχολούνται σε προµηθευτές οχηµάτων.
Συνεπώς, η µελέτη παρέχει µια αναγκαία πανευρωπαϊκή αξιολόγηση και προσδιορίζει περαιτέρω τους κινδύνους και τις ευκαιρίες σε επτά σηµαντικές χώρες παραγωγής εξαρτηµάτων οχηµάτων (Γερµανία, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Τσεχία, Πολωνία και Ρουµανία). Η µελέτη είναι επίσης η πρώτη στο είδος της που αξιολογεί τον αντίκτυπο των διαφορετικών τρόπων πολιτικής για την επίτευξη των στόχων της Πράσινης Συµφωνίας µε έµφαση στους προµηθευτές οχηµάτων.
Ενώ οι αυτοκινητοβιοµηχανίες έχουν µεγαλύτερη ικανότητα να εκποιήσουν ή να αναθέσουν δραστηριότητες σε τρίτους για να αντισταθµίσουν την απώλεια δραστηριοτήτων στον τοµέα της κίνησης, οι προµηθευτές οχηµάτων µπορούν να αντιδράσουν µε πολύ µικρότερη ευελιξία, καθώς δεσµεύονται από µακροχρόνιες συµβάσεις µε τους κατασκευαστές. Εκτός από τους παγκόσµιους και καλά χρηµατοδοτούµενους ηγέτες του κλάδου, ο τοµέας αποτελείται από εκατοντάδες εξειδικευµένες εταιρείες και ΜΜΕ µε λιγότερη πρόσβαση σε κεφάλαια για να επενδύσουν στον µετασχηµατισµό των επιχειρηµατικών τους µοντέλων.
Μετάβαση αντί ανατροπής
Η µελέτη προβλέπει ότι στο σενάριο µόνο για τα ηλεκτρικά οχήµατα, το 70% του αντίκτυπου στην απασχόληση θα γίνει αισθητό κατά την περίοδο 2030-2035 και τεκµηριώνει ότι οι ευκαιρίες για τα ηλεκτρικά οχήµατα εξαρτώνται από τη δηµιουργία µιας µεγάλης αλυσίδας εφοδιασµού µπαταριών στην ΕΕ, όπου το χρονοδιάγραµµα είναι ακόµη αβέβαιο. Οι δυτικοευρωπαϊκές χώρες φαίνεται να είναι οι πλέον κατάλληλες για να αποτελέσουν προπύργια στην παραγωγή συστηµάτων κίνησης ηλεκτρικών οχηµάτων, ενώ η απασχόληση στις χώρες της Κεντρικής Ανατολικής Ευρώπης θα παραµείνει σε µεγάλο βαθµό εξαρτηµένη από τον κινητήρα εσωτερικής καύσης.
Ένα αβέβαιο µέλλον για τις µπαταρίες
Η µελέτη τεκµηριώνει ότι έως και 70 δισ. ευρώ (70%) της δηµιουργίας αξίας που σχετίζεται µε τις ηλεκτρικές κινητήριες µονάδες θα συνδέονται µε την επεξεργασία υλικών, την παραγωγή κυψελών και τη συναρµολόγηση συστηµάτων µπαταριών. Είναι σηµαντικό να τονιστεί ότι οι δραστηριότητες αυτές δεν θα αφορούν απαραίτητα τις ίδιες εταιρείες ή τις ίδιες περιοχές, καθώς απαιτούν σηµαντικές διαφορετικές δεξιότητες και τεχνογνωσία σε σύγκριση µε τη συµβατική τεχνολογία κίνησης και ως εκ τούτου, είναι απίθανο να προσφέρουν ευκαιρίες στους περισσότερους προµηθευτές οχηµάτων που προσανατολίζονται στην ηλεκτροκίνηση, ιδίως στις µικρές και µεσαίες επιχειρήσεις που απασχολούν περίπου το 20% των ατόµων που εργάζονται στον κλάδο της αυτοκινητοβιοµηχανίας εφοδιασµού. Προηγούµενη έρευνα της CLEPA κατέδειξε ότι η παραγωγή µπαταριών παρέχει σχετικά περισσότερες θέσεις εργασίας για εργαζόµενους µε ακαδηµαϊκή εκπαίδευση και λιγότερες για τους εργαζόµενους που ασχολούνται στην παραγωγή εξαρτηµάτων τα οποία σχετίζονται µε τον κινητήρα εσωτερικής καύσης.
Μεθοδολογία
Η µεθοδολογία της µελέτης συµπληρώνει τις προηγούµενες µελέτες (διαθέσιµες µέσω της πύλης απασχόλησης της CLEPA), καθώς διαµορφώνει στοιχεία από την πλευρά της εταιρείας. Τα δεδοµένα συλλέχθηκαν µε την υποστήριξη της CLEPA, των εθνικών ενώσεων και των εταιρειών, σε µια διερευνητική έρευνα που βασίστηκε σε 199 ερωτήσεις και επικυρώθηκε µε 33 συνεντεύξεις εµπειρογνωµόνων. Για τη ρεαλιστική µοντελοποίηση των εµπορικών αποφάσεων, των παραγωγικών δυνατοτήτων σε επίπεδο βάρδιας εργασίας (συνήθως τρία οκτάωρα), καθώς και της ελκυστικότητας της χώρας, αξιολογήθηκαν κριτήρια για την ανάπτυξη σεναρίων εκκαθάρισης για τις τεχνολογίες οχηµάτων εσωτερικής καύσης και σεναρίων εκκίνησης για τις τεχνολογίες ηλεκτρικών οχηµάτων.
Συστάσεις πολιτικής της CLEPA
Η τρέχουσα πρόταση Fit-for-55 για τα πρότυπα εκποµπών CO2 για τα αυτοκίνητα και τα φορτηγά εξετάζει µόνο τις εκποµπές που προέρχονται από την εξάτµιση του οχήµατος, αγνοώντας τις εκποµπές που σχετίζονται µε την παραγωγή των οχηµάτων ή τα καύσιµα που χρησιµοποιούν, συµπεριλαµβανοµένου του τρόπου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Για να δοθούν κίνητρα για τεχνολογίες µε το χαµηλότερο συνολικό αποτύπωµα άνθρακα, οι εκποµπές από τα οχήµατα θα πρέπει ιδανικά να ρυθµίζονται µε βάση τον κύκλο ζωής, µε µια προσέγγιση Well-to-Wheel (WtW) ως πρώτο βήµα, η οποία λαµβάνει υπόψη την παραγωγή και τη διανοµή του καυσίµου/ηλεκτρικής ενέργειας που χρησιµοποιείται για την κίνηση ενός οχήµατος. Οι µειώσεις των εκποµπών από την πλευρά της παραγωγής καυσίµων/ενέργειας θα πρέπει να αναγνωρίζονται κατά τον προσδιορισµό της συµµόρφωσης µε τα πρότυπα CO2, για παράδειγµα µέσω της θέσπισης ενός εθελοντικού µηχανισµού, ο οποίος επιτρέπει στις αυτοκινητοβιοµηχανίες µια πρόσθετη επιλογή για την εκπλήρωση των στόχων για το σύνολο του στόλου µε πρόσθετες ποσότητες ανανεώσιµων καυσίµων.
Το τεχνολογικό άνοιγµα δίνει στη βιοµηχανία τον απαιτούµενο χρόνο για τη µετάβαση, µετριάζοντας παράλληλα την κοινωνική αναστάτωση που συχνά συνδέεται µε την απότοµη αλλαγή, χωρίς συµβιβασµούς όσον αφορά το κλίµα. Μια προγραµµατισµένη και µελετηµένη µετάβαση που συνίσταται σε µια µικτή τεχνολογική προσέγγιση, διατηρεί τις επιλογές ανοικτές για την προσαρµογή στις νέες εξελίξεις, είτε πρόκειται για τεχνολογικές ανακαλύψεις, είτε για γεωπολιτικά γεγονότα, είτε για τη διαθεσιµότητα των πόρων, και ταυτόχρονα παρουσιάζει σηµαντικές ευκαιρίες δηµιουργίας αξίας στην αυτοκινητοβιοµηχανία, ένα από τα µεγαλύτερα βιοµηχανικά περιουσιακά στοιχεία της Ευρώπης.
Η CLEPA, η Ευρωπαϊκή Ένωση Προµηθευτών Αυτοκινήτων µε έδρα τις Βρυξέλλες, εκπροσωπεί πάνω από 3.000 εταιρείες, από πολυεθνικές έως µικροµεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες προµηθεύουν εξαρτήµατα τελευταίας τεχνολογίας και καινοτόµες τεχνολογίες για ασφαλή, έξυπνη και βιώσιµη κινητικότητα, επενδύοντας πάνω από 30 δισ. ευρώ ετησίως στην έρευνα και την ανάπτυξη. Οι προµηθευτές αυτοκινήτων στην Ευρώπη απασχολούν άµεσα 1,7 εκατ. άτοµα.
« Η µελέτη αναδεικνύει τους κινδύνους µιας εκτίµησης µόνο για τα ηλεκτρικά οχήµατα που αφορά τον βιοπορισµό εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων που εργάζονται σκληρά για την παροχή τεχνολογικών λύσεων για τη βιώσιµη κινητικότητα. Καθώς οι προµηθευτές οχηµάτων είναι υπεύθυνοι για το µεγαλύτερο µέρος της απασχόλησης στην αυτοκινητοβιοµηχανία, είναι κρίσιµο να θέσουµε στο επίκεντρο τις θέσεις εργασίας για τη διαχείριση των κοινωνικών και οικονοµικών επιπτώσεων του µετασχηµατισµού. Οι καινοτοµίες των προµηθευτών οχηµάτων έχουν καταστήσει την ηλεκτρική κινητικότητα όλο και πιο προσιτή στους καταναλωτές και ένα ουσιαστικό µέσο για την επίτευξη των στόχων µείωσης των εκποµπών. Όµως οι ανάγκες της κοινωνίας είναι πολύ διαφορετικές ώστε να ταιριάζει σε όλους. Ένα ρυθµιστικό πλαίσιο που είναι ανοικτό σε όλες τις διαθέσιµες λύσεις, όπως η χρήση υβριδικών τεχνολογιών, πράσινου υδρογόνου και ανανεώσιµων βιώσιµων καυσίµων, θα επιτρέψει την καινοτοµία καθώς επαναπροσδιορίζουµε την κινητικότητα τις επόµενες δεκαετίες. Μια τεχνολογικά ανοικτή προσέγγιση θα πρέπει να περιλαμβάνει ταχεία ηλεκτροδότηση με καθαρή και ανανεώσιμη ενέργεια, η οποία θα συμπληρώνεται από καθαρή τεχνολογία καύσης με βιώσιμα ανανεώσιμα καύσιμα. Υπάρχουν περισσότερες επιλογές από τις μηδενικές εκπομπές ρύπων και πρέπει να αναγνωρίσουμε τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν τα κλιματικά ουδέτερα καύσιμα στη μείωση των εκπομπών, στη διατήρηση των επιλογών των καταναλωτών, στην προσιτή τιμή και στη διατήρηση της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης. Η τεχνολογία δεν είναι ο εχθρός εδώ, αλλά τα ορυκτά καύσιμα και το τεχνολογικό άνοιγμα θα είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη μιας δίκαιης μετάβασης».
Sigrid de Vries
Γενική Γραμματέας της CLEPA